Kia ora te reo Māori – Te Wiki o Te Reo Māori 2017

Issue: Volume 96, Number 15

Posted: 28 August 2017
Reference #: 1H9eCe

Mai anō i te tau 1975 kua whakanuia Te Wiki o Te Reo Māori, e āhukahuka ana, e whakanui ana i te reo Māori hei taonga ahurei mō ngā tāngata katoa o Aotearoa. I tēnei tau, ka tū hei te wiki mai i te 11 ki te 17 o Mahuru.

Kei te whakatītinatia ngā kura me ngā ratonga kura kōhungahunga puta noa i te motu kia whai wāhi atu ki ngā mahi me ngā huihuinga whānui ki te whakanui i Te Wiki o Te Reo Māori 2017.

Kua tohua kia tū tēnei wiki motuhake mai i te 11 ki te 17 o Mahuru. Hei tā te Tumuaki o Te Taura Whiri i Te Reo Māori a Ngāhiwi Apanui, i tohua te kaupapa hei whakanui i te kupu mihi taketake o Aotearoa, heoi tāpiri ki tērā ko te tikanga o ngā kupu mihi ‘Kia Ora’ ko ‘Kia ora haere tonu te reo’...

“I whakatūhia e te Ture Reo Māori 2016 hou he whakahaere hou, a Te Mātāwai, hei ārahi i te whakaoranga o te reo Māori mō ngā iwi me te Māori. Mā tātau katoa ka whakarite ka ‘ora’ te reo Māori, koinā tā tātau e whakahau ana i ia wā ka kī tātau, ‘kia ora’.

“E kī ana te Papakupu Oxford Ingarihi o Aotearoa i whakamahia noatia aua kupu mihi e ngā tauiwi i Aotearoa mai i te wā tata ki te 1890. Nā tētahi pānui tūrama-haurehu pea i te Tiriti o Shortland i Tāmaki Makaurau i tīmata tēnei i te tau 1887 hei whakanui i te 50 tau e noho ana a Kuini Wikitōria hei kuini. I whiti rā anō te awhe o te mata o te whare putunga o LD Nathan and Son, ā, me tana kī, ‘Kia Ora Kuini Wikitōria’. I whakaaturia anō ki ngā ingoa kamupene Ingarihi, pāmu hoki,” tana kōrero.

“He mea nui ngā mea hei whakanui mā tātau i roto i te hītori me te orangatonutanga o te reo Māori. Ko ‘Kia ora te reo Māori’ te kaupapa o taua whakanuitanga hei te tau 2017.

Whakatūtū i Te Whanganui-a-Tara

Hei tohu i te tīmatanga o Te Wiki o Te Reo Māori, kei te pōwhiri Te Taura Whiri i ngā kura, pokapū tākaro, kura kōhungahunga, kura pūhou, kōhanga reo, puna reo me ētahi atu rōpū hapori kia whai wāhi atu ki tētahi whakatūtū motuhake hei te 11 i te ahiahi, Rāhina 11 o Mahuru.

Ka tīmata te whakatūtū ā te 11 i te ahiahi ki te Cenotaph i Lambton Quay, ā, ka haere atu ki te Civic Square, i reira ka whakahaerehia ngā kaupapa, tae atu ki ngā whakangahau. E whakatītinatia ia rōpū whai wāhi atu ki te whakarite i tētahi kāta whakaaturanga, pērā i tētahi pahikara, waka, wēne, taraka rānei e tāraro ana ki ngā haina, tohu hoki.

Hei rēhita, me te rapu kōrero atu anō, haere ki http://www.tetaurawhiri.govt.nz/events-and-promotions/maori-language-week/(external link)

Ngā rauemi akomanga

He whai wāhitanga hira, ngahau hoki Te WIki o Te Reo Māori hei whakanui me te ako i te reo Māori. Mā tēnei e tautoko ana koe ki te whakapūmau i tōna orangatonutanga hei reo ora, akiaki, hōhonu hoki.

E whakatītinatia ana ngā kura me ngā ratonga kura kōhungahunga kia toro tuihono ki Te Taura Whiri mō ngā rauemi me ngā tautoko whakaako.

I tēnei tau e wātea ana tētahi ‘pukapuka pūrākau whakairoiro’ hei tikiake. E rua ngā hautipua rangatahi ka ārahi i te kaipānui i te Kia ora te reo: he kohinga pūrākau, he rauemi whakaongaonga, ngahau hoki mā ngā kaiako me ngā ākonga anō. 

Mō Te Wiki o Te Reo Māori 2014, i whakaputaina e Te Taura Whiri Te Kupu o te Wiki /Te Kupu o te Rā ko tōna whāinga kia 50 ngā kupu Māori ka ākona i roto i te 50 wiki. 

Ko ngā whakaaro akoranga anō mō ngā ākonga pūhou i te reo pihinga ko te:

  • Whakapai ake i tō whakahua i ngā kupu Māori me ngā ingoa wāhi (goo.gl/8RmhQU(external link)).
  • Whakamahi “kia ora”, “tēnā koe”, “mōrena” hoki hei kupu mihi.
  • Whakamahi i tētahi tohu whakatau reo Māori i te kāinga, mahi, kura rānei.
  • Kimi mōhio anō mō ngā ingoa wāhi Māori.
  • Whakarato i ngā tohutō ki ō rorohiko mahi, kāinga hoki.
  • Ako kupu hou mā ngā papakupu tuihono, tā hoki.
  • Ako i tētahi kupu hou i ia wiki i Te Kupu o te Wiki.
  • Whakahaere i ngā akoranga reo Māori i tō wāhi mahi.
  • Ako karakia, waiata rānei i tēnei wiki.
  • Tiro i ngā rauemi reo Māori, hei tauira, te whakaaturanga Dora Mātātoa a Pouaka Whakaata Māori.
  • Mātakitaki i a Pouaka Whakaata Māori, Te Karere rānei - he āhuatanga rawe hei ako kupu Māori hou!
  • Whakamahi i ngā tohu reorua. He tikanga ā-kite ēnei e whakaatu ana kei te kaingākaunuitia te reo i tō wāhi mahi, kura rānei (goo.gl/n6eMZ7(external link)).
  • Whakarongo ki ngā reo irirangi ā-iwi i tō rohe.

Ngā Rauemi ā-Ipurangi(external link)

BY Education Gazette editors
Education Gazette | Tukutuku Kōrero, reporter@edgazette.govt.nz

Posted: 9:00 am, 28 August 2017

Get new listings like these in your email
Set up email alerts